توجيه اقتصادي پرورش قارچ دكمه اي

در جهان افراد زيادي به كشت و پرورش قارچ هاي خوراكي مشغول هستند و امروزه با پيشرفتي كه در زمينه كشت قارچ خوراكي انجام گرفته است، ميزان اشتغال در اين زمينه، چندين برابر شده است.

در ايران نيز توليد قارچ در سال ۱۳۷۰ حدود ۳۰۰ تن بوده است و با همت و تلاش قارچ كاران، در سال ۱۳۹۱ به ۹۳ هزار تن رسيده است. در سال ۱۳۷۰ راندمان توليد قارچ در بستر، حدود ۵ كيلوگرم و سرانه توليد (ميزان مصرف) ۰/۵ گرم بوده است كه اين سرانه مصرف در سال ۱۳۹۱ به ۱/۲ كيلوگرم رسيده است. بر طبق آمار فائو، در پرورش قارچ، بين ۱۹۶ كشور مستقل جهان، ما مقام هشتم را كسب نموده ايم.

در جهان افراد زيادي به كشت و پرورش قارچ هاي خوراكي مشغول هستند و امروزه با پيشرفتي كه در زمينه كشت قارچ خوراكي انجام گرفته است، ميزان اشتغال در اين زمينه، چندين برابر شده است.

در ايران نيز توليد قارچ در سال ۱۳۷۰ حدود ۳۰۰ تن بوده است و با همت و تلاش قارچ كاران، در سال ۱۳۹۱ به ۹۳ هزار تن رسيده است. در سال ۱۳۷۰ راندمان توليد قارچ در بستر، حدود ۵ كيلوگرم و سرانه توليد (ميزان مصرف) ۰/۵ گرم بوده است كه اين سرانه مصرف در سال ۱۳۹۱ به ۱/۲ كيلوگرم رسيده است. بر طبق آمار فائو، در پرورش قارچ، بين ۱۹۶ كشور مستقل جهان، ما مقام هشتم را كسب نموده ايم.

كشت قارچ خوراكي، يك محصول زود بازده است كه كشت آن به دلايلي نظير شاخص اقتصادي، زيست محيطي، تغذيه اي و دارويي اهميت زيادي پيدا كرده است.

در هر سيستم سرمايه گذاري بايد توجه داشت كه درآمد حاصل از آن فعاليت به حدي باشد كه نه تنها جبران هزينه هاي صرف شده را بنمايد بلكه سود مناسبي را براي فرد داشته باشد، در زمينه كشت قارچ نيز چنين است.

عوامل مختلفي بر روي شروع فعاليت كشت قارچ و درآمد حاصل از آن، تاثير گذار است كه عبارتند از:

۱- محل احداث سالن

اين مورد بسيار مهم است. علاوه بر بحث نزديكي مزرعه به بازار فروش، شرايط محيطي مورد نياز يك گونه خاص قارچ نيز تحت تاثير نوع منطقه قرار دارد. اگر دماي منطقه اي خيلي بالاتر يا خيلي پايين تر از نياز محيطي گونه قارچ باشد، بايد هزينه زيادي را صرف تهيه تجهيزات و امكانات نمود تا بتوان محيط را متناسب با نياز قارچ، تنظيم كرد.

۲- ميزان در دسترس بودن منابع طبيعي

۳- طراحي ساختمان و مصالح

۴- ميزان پيچيدگي و قيمت دستگاه ها و تجهيزات

سرمايه گذاري اوليه براي شروع كشت قارچ

۱- هزينه راه اندازي يك سالن استاندارد از قبيل ساختن ساختمان، عايق كاري سالن، ضدعفوني كردن سالن و….

۲- گذراندن دوره هاي آموزشي براي راه اندازي سالن، كاشت قارچ و مديريت سالن كشت به بهترين نحو

۳- هزينه مربوط به قفسه بندي سالن

۴- خريد دستگاه ها و تجهيزات

۵- خريد مواد مانند كمپوست، خاك پوششي، سموم و …

۶- هزينه هاي ثابت مانند هزينه آب، برق، گاز

 در كل اين گونه بگوييم كه هزينه‌هاي پرورش قارچ بيش از هر چيزي به مديريت سالن كشت، نحوه توليد قارچ، ميزان توليد و كيفيت محصول توليد شده بستگي دارد.

توجيه اقتصادي كشت قارچ خوراكي

۱- كشت قارچ، يك محصول زود بازده است كه باعث مي شود اگر كشت اصولي صورت گيرد، خيلي زود سرمايه اوليه در كنار سود حاصل از كشت به فرد برگردد.

۲- در مزارع كشت قارچ، از واحد حجم به جاي سطح براي كشت استفاده مي گردد. به اين معني كه چون قفسه بندي انجام مي شود در نتيجه در يك مساحت مشخص، مي توان چند قفسه را بر روي هم قرار داد و از همان سطح كم، توليد زيادي را به دست آورد. درنتيجه فرد مي تواند در يك محيط كوچك نيز اقدام به كشت نمايد.

۳- در هر هكتار از زمين كشاورزي امكان اشتغال زايي ۱ يا حداكثر ۲ شغل وجود دارد ولي براي يك واحد ۱۰۰ تني توليد قارچ، مي توان ۲۰ تا ۳۰ نفر را به كار گرفت.

۴- در هر متر مربع سالن توليد قارچ در سال مي توان چهار دوره و در مجموع ۴۰ كيلوگرم قارچ برداشت كرد كه با بكار گيري از روش هاي مطلوب و فراهم كردن وضعيت مناسب، مي توان اين مقدار را به ۱۲۰ كيلوگرم در هر مترمربع رساند كه بازدهي اقتصادي مطلوبي محسوب مي شود و بسيار سودآور است.

۵- هيچ محصولي مانند قارچ، در هر متر مربع چنين سود و درآمد اقتصادي خوبي ندارد.

۶- جالب است بدانيد كه كشت قارچ خوراكي، در صنعت، پزشكي و كشاورزي و همچنين رشد و توسعه صادرات غيرنفتي نقش بسزايي را ايفا مي كند.

نكات مهم

۱- هرچه سطح زير كشت بيشتر شود، ميزان بهره برداري از آن بيشتر شده و درنتيجه درآمد افزايش خواهد يافت به همين دليل توصيه مي شود كه در سالن كشت، از حداكثر فضا استفاده شود.

۲- در مقياس هاي كوچك و محدود، كم هزينه ترين روش كشت با قيمت ارزان، كشت كيسه اي قارچ است.

۳- بين دو قارچ صدفي و دكمه اي، درست است كه توليد قارچ دكمه اي سرمايه گذاري بيشتري را نياز دارد ولي هميشه براي توليد يك محصول بايد به تقاضاي بازار توجه داشت. در ايران بيشترين ميزان تقاضا براي قارچ هاي دكمه اي است. همچنين لازم است بدانيد كه ماندگاري قارچ صدفي كمتر از قارچ دكمه اي است و بايد سريع مصرف شود درنتيجه اگر قصد داريد اين محصول را كشت كنيد، قبل از كشت، از نظر بازار فروش، مطمئن باشيد.