۳ نوع بيماري بذري قارچ دكمه اي

جهت پرورش قارچ دكمه اي شرايط محيطي و غذايي كامل را بايد فراهم كنيم بنابراين بسياري از قارچ هاي رقيب و عوامل بيماريزا در اين شرايط محيطي مساعد و سرشار از موادغذايي، رشد مي كنند. از طرفي با تلقيح دانه هاي استريل شده غلات مخصوصاً گندم با ميسيليوم خالص، اسپان يا بذر قارچ تهيه مي شود كه از آن، جهت توليد و پرورش قارچ دكمه اي استفاده مي كنيم.

اسپان نيز بر روي دانه غلات در محيط مغذي قرار دارد كه برخي از عوامل رقيب از آن چشم پوشي نمي كنند و به بذر حمله كرده و منجر به ايجاد بيماري هايي حتي در طول مراحل پرورش در داخل سالن هاي كشت مي شوند.

بيماري هاي بذري را به دو دسته تقسيم مي كنيم:

يك دسته از اين بيماري ها در داخل كيسه هاي بذري كه همراه كمپوست خريده مي شوند نمايان مي شوند و دسته دوم؛ بيماري هايي كه در سطح كمپوست در مراحل اسپان ران و در طول پرورش قارچ دكمه اي مشاهده مي شوند كه ناشي از بذر هستند.

در اين مقاله به آشنايي با بيماري هاي داخل كيسه هاي بذر و روش هاي كنترل و جلوگيري از انتشار آن ها مي پردازيم.

بيماري هاي بذري در داخل كيسه هاي بذر

۱- باكتري ها

گاهي ديده مي شود كيسه هاي بذرها شروع به ترشيدگي و فاسد شدن مي كنند، در اين شرايط حضور باكتري هاي در داخل كيسه هاي بذر حتمي است و علت آن عدم اتوكلاو و نحوه ي استريل شدن كيسه مي باشد. برخي از باكتري ها سبب ايجاد حالت ظاهري روغني مانند در سطح بستر و يا محيط كشت مي شوند.

بهترين روش تشخيص باكتري ها اين است كه اگر كيسه هاي حاوي ميسيليوم تلقيح شده چند روز پس از تلقيح باد كردند، اين امر مي تواند بدليل وجود مقدار زيادي باكتري باشد، زيرا باكتري ها مقدار زيادي دي­ اكسيد كربن توليد مي كنند.

معمولاً باكتري ها در برابر دما مقاومت بالايي دارند و زمان و دماي اتوكلاو در از بين رفتن آن ها نقشي مهم دارند.

۲- كپك آسپرژيلوس

كپك آسپرژيلوس داراي دو گونه ي مشخص مي باشد كه در اكثر موارد در كيسه هاي بذري همين دو گونه مشاهده مي شوند. آسپرژيلوس گونه ي Niger سياه رنگ است و گونه ي Flavus زرد متمايل به فسفري رنگ است. كپك ها معمولاً بر خلاف باكتري ها با اتوكلاو سريعاً از بين رفته بنابراين علت وجود آن ها از اتوكلاو و استريل ناصحيح نمي باشد و علت وجود آن ها را بايد در محيط آزمايشگاه در لباس هاي افراد، تجهيزات، قفسه ها و …. بررسي كرد.

Aspergillus flavus

Aspergillus niger 

۳- كپك پني سيليوم

كپك هاي سبز آبي مربوط به انواع گونه هاي پني سيليوم هستند. در مورد اين نوع از كپك ها هم محيط آزمايشگاه و تجهيزات بايد با روش هاي مربوطه ضدعفوني شوند.

روش هاي كنترل بيماري هاي بذري

– قبل از بذرزني به دقت كيسه هاي بذر را بررسي كنيد و كيسه هاي آلوده را دور بريزيد.

– كيسه هاي بذر را در محيط هاي خنك و جداگانه نگهداري كنيد.

– از اسپان هاي قديمي و كهنه استفاده نكنيد.

–  كيسه هاي باز شده­ ي اسپان را جهت استفاده­ ي مجدد در آينده نگهداري نكنيد، مثلاً نيمي از آن را مصرف كرده و مابقي را براي آينده نگهداري نكنيد، زيرا با باز شدن درب آن ها حتي يكبار اين احتمال وجود دارد كه آلودگي وارد آن شده و سبب از بين رفتن آن ها شود. اغلب عوامل آلوده كننده و بيماريزا مي توانند سبب آلودگي كيسه هاي اسپان شوند بدون آنكه علامت مشخصي از آلودگي در آن­ها ديده شود.

– استفاده از فيلتر در سيستم هاي تهويه و تعويض فيلترها هر چند وقت يكبار

– پس از هر دوره پرورش قارچ دكمه اي از كوكات (بخار ۷۰ درجه سانتي گراد به مدت ۱۰ ساعت) براي ضدعفوني سالن ها، ديوارها و …. استفاده شود.

– كنترل حشرات و آفات صورت گيرد؛ زيرا آن ها ناقل اسپورهاي توليدي كپك ها به ديگر سالن ها هستند.

– رعايت بهداشت و نظافت لباس ها و كفش هاي كاركنان

– عمليات بستر سازي و بذرزني، با لباس ها و دستكش هاي ضدعفوني شده و تميز صورت گيرد.

– پس از بذرزني كمپوست، سطح روزنامه ها با محلول فرمالين اسپري شود.