بذر قارچ دكمه اي

معمولاً به بذر اوليه توليد قارچ، اسپان نيز گفته مي شود. اسپان يا اسپاون، به اندام هاي رويشي قارچ يا ميسيليوم ها به همراه مواد غذايي زمينه اي همراه آن گفته مي شود. امروزه براي توليد و پرورش قارچ دكمه اي از تلقيح دانه هاي استريل شده غلات با ميسيليوم خالص تحت عنوان اسپان استفاده مي كنند.

مقدمه

در طبيعت قارچ ها براي تكثير و بقاي نسل خود از اسپورها و يا ميسيليوم ها استفاده مي كنند ولي از آنجايي كه اسپورها بسيار كوچك هستند لذا استفاده از اسپورها براي پرورش دهندگان قارچ بسيار مشكل مي باشد و از طرفي تا جوانه زني اسپورها ۸-۱۰ روز طول مي كشد كه در سالن هاي پرورش قارچ در طول اين مدت كمپوست را قارچ هاي رقيب اشغال مي كنند و جايي براي اسپور قارچ دكمه اي باقي نمي ماند.

معمولاً به بذر اوليه توليد قارچ، اسپان نيز گفته مي شود. اسپان يا اسپاون، به اندام هاي رويشي قارچ يا ميسيليوم ها به همراه مواد غذايي زمينه اي همراه آن گفته مي شود. امروزه براي توليد و پرورش قارچ دكمه اي از تلقيح دانه هاي استريل شده غلات با ميسيليوم خالص تحت عنوان اسپان استفاده مي كنند.

مقدمه

در طبيعت قارچ ها براي تكثير و بقاي نسل خود از اسپورها و يا ميسيليوم ها استفاده مي كنند ولي از آنجايي كه اسپورها بسيار كوچك هستند لذا استفاده از اسپورها براي پرورش دهندگان قارچ بسيار مشكل مي باشد و از طرفي تا جوانه زني اسپورها ۸-۱۰ روز طول مي كشد كه در سالن هاي پرورش قارچ در طول اين مدت كمپوست را قارچ هاي رقيب اشغال مي كنند و جايي براي اسپور قارچ دكمه اي باقي نمي ماند.

تصوير اسپورهاي قارچ دكمه اي

بنابراين بهترين روش، استفاده از اسپان قارچ است يعني استفاده از ميسيليوم بر روي دانه ي غلات كه در اين صورت ميسيليوم ها سريع تر در سطح كمپوست پخش شده و اجازه رشد به ديگر رقيبان را نمي دهند.

شناسايي يك گونه و نژاد با كيفيت جهت توليد با صرفه ي اقتصادي امري مهم است. در انتخاب نژاد بايد به شرايط محيطي، روش شوك دهي، آب و هوا و مواد اوليه ي خام مورد استفاده توجه كنيم.

قارچ دكمه اي آگاريكوس بيتورگيس Agaricus bitorquis  

اين قارچ از گونه ي بيسپوروس بزرگ تر است داراي كلاهك صاف، سفيد و در اندازه هاي مختلف است. محل اتصال كلاهك به ساقه به صورت حلقه اي ( آنالوس) كاملاً مشخص است.

درجه حرارت بهينه براي رشد اين قارچ ۵ درجه سانتي گراد از درجه حرارت بهينه قارچ Agaricus bisporus بالاتر است، به همين دليل اين قارچ مناسب فصل تابستان است زيرا به دماهاي بالا مقاوم تر است. كشت اين قارچ كاملاً شبيه پرورش Agaricus bisporus بوده و تهيه كمپوست آن نيز مانند همديگر است.

قارچ آگاريكوس بيتورگيس به بسياري از بيماري ها مخصوصاً ويروس ها مقاوم است بنابراين توصيه مي شود اگر سالني كه گونه ي بيسپوروس كشت مي شود، به ويروس آلوده شد در دوره هاي كشت بعدي اين گونه كشت شود.

اين قارچ براي فروش تازه و همچنين حمل به مناطق دور بدليل مقاومت نسبي آن به ضربه مناسب است و برخي مصرف كنندگان مزه و طعم اين قارچ را مي پسندند.

قارچ دكمه اي آگاريكوس بيسپوروس  Agaricus bisporus

قارچ دكمه اي گونه ي آگاريكوس بيسپوروس  Agaricus bisporus داراي نژادهاي متنوعي است كه چهار نژاد مهم آن قهوه اي، سفيد، كرمي و هيبريد مي باشد.

نژاد قهوه اي

اين نژاد به قارچ هاي شاه بلوطي نيز معروف هستند، كلاهك اين نژاد از قهوه اي روشن تا قهوه اي تيره متغير است و پايه قارچ سفيد رنگ  مي باشد. كلاهك اي قارچ ها، فلسي مانند است.

در مدت پرورش اين قارچ دماي مناسب، ۱۷-۱۸ درجه سانتي گراد مي باشد كه اين محدوده دماها، رشد قارچ ها را كمتر مي كند ولي كيفيت آن ها را افزايش مي دهد. بازده قارچ هاي شاه بلوطي ۱۰-۲۰ درصد كمتر از بازده نژادهاي هيبريد است.

نژاد سفيد

قارچ هاي نژاد سفيد داراي كلاهك سفيد و صاف مي باشد و جهت توليد قارچ هاي با مصرف تازه خوري استفاده مي شوند. وزن اين قارچ ها و ميزان توليد آن ها كم مي باشد، در نتيجه درآمد حاصل از اين قارچ ها، پايين است.

نژاد كِرمي

اين نژاد معروف به نژاد حدواسط هستند زيرا ويژگي هاي بين خصوصيات نژادهاي قهوه اي و سفيد را دارند. قارچ هاي كِرمي داراي كلاهك سفيد و فلسي هستند ولي ميزان توليدشان از نژاد سفيد بيشتر است و معمولاً براي برداشت مكانيزه مناسب هستند زيرا فلس هاي موجود در سطح كلاهك با برداشت دستي به سرعت رنگ خود را از دست مي دهند. در قارچ هاي كرمي رنگ، قارچ پس از بسته بندي يا فراوري خاكستري مي شود.

نژادهاي هيبريد

 از آنجايي كه نژادهاي سفيد، كِرمي و قهوه اي هركدام مشكلات خاص خود را داشتند بنابراين تصميم به تلاقي بين نژادهاي سفيد و كِرِم و توليد نژادهاي هيبريد گرفته شد و در سال ۱۹۷۶ دو نژاد هيبريد مهم به نام هاي U₃ و U₁ در هلند توليد گرديد و سپس به بازارهاي تجاري اروپا و سراسر جهان راه يافت. به طور كلي نژادهاي هيبريد در قارچ دكمه اي داراي باردهي بالايي هستند كه به معرفي سه دسته از هيبريدهايي كه پرورش دهندگان قارچ دكمه اي به طور گسترده از آن ها استفاده مي كنند، مي پردازيم.

–  هيبريدهاي كوچك

داراي انواع U₃ هستند كه اين نژادها داراي كلاهك صاف و سفيد و پايه ي كوتاه و ضخيم هستند. اين نژاد با نژادهاي سفيد نقاط اشتراك بيشتري دارند.

–  هيبريدهاي بزرگ

داراي انواع U₁ مي باشد. اين نژاد داراي كلاهك سفيد و فلسي است اين نژاد داراي دوره طولاني باردهي هستند و عملكرد بالايي دارند، از طرفي سريع پشت باز نمي شوند و مدت طولاني تري مي توان آن ها را نگه داشت. اين نوع قارچ به كمپوست بسيار حساس است و تشكيل پين هد در آن ها به كندي صورت مي گيرد. معمولاً اين نژاد در دو فلش اول بازده بيشتري دارند و هم براي مصرف تازه و هم براي فراوري مناسب هستند.

– هيبريدهاي حدواسط

 داراي انواع X₂₀,X₅₅,A₁₂,A₁₃ مي باشد. اين گروه، حدواسط نژاد كوچك و نژاد بزرگ مي باشد و خصوصياتي بين اين دو نژاد را دارند. اين نژاد سريع باردهي مي كند و ميزان بازده محصول اين نژاد نسبت به هيبريد بزرگ بيشتر است. از آنجايي كه تشكيل ميوه در اين نژاد كاملا خود به خودي است، برداشت مكانيزه اين نژاد ارجحيت دارد.