همه ي پرورش دهندگان قارچ دكمه اي با مشكل آفات روبرو هستند اما نكته ي مهم اين است كه بتوانند اين عوامل را شناسايي كنند و متوجه شوند كه هركدام از آن ها در كدام مرحله وارد واحد توليدي پرورش قارچ مي شوند. آفات معمولاً عامل انتقال بيماري‌ها هستند و خيلي سريع تكثير مي‌شوند، بنابراين شناخت دقيق نوع آفات لازم است چون روش كنترل آن بستگي به سيكل زندگي و خصوصيات رشد و نموي آن دارد.
در اين مقاله صرفاً به معرفي آفات و حشرات مهم سالن هاي پرورش قارچ دكمه اي مي پردازيم و در مقالات بعدي به روش هاي مبارزه با آن ها پرداخته مي شود.
آفات به روش هاي زير به محصول آسيب مي رسانند:
- با جلوگيري از رشد ميسليوم ها در بستر رشد
- با توسعه سريع تر در بستر نسبت به ميسليوم هاي قارچ كه رقيب براي موادغذايي بستر محسوب مي شوند.
- با آسيب زدن به ميسيليوم هاي قارچ مثلاً تغذيه از ميسيليوم ها
- با آسيب زدن به خود قارچ ها مثلاً ايجاد تونل يا سوراخ در داخل اندام قارچ ها
همه ي پرورش دهندگان قارچ دكمه اي با مشكل آفات روبرو هستند اما نكته ي مهم اين است كه بتوانند اين عوامل را شناسايي كنند و متوجه شوند كه هركدام از آن ها در كدام مرحله وارد واحد توليدي پرورش قارچ مي شوند. آفات معمولاً عامل انتقال بيماري‌ها هستند و خيلي سريع تكثير مي‌شوند، بنابراين شناخت دقيق نوع آفات لازم است چون روش كنترل آن بستگي به سيكل زندگي و خصوصيات رشد و نموي آن دارد.
در اين مقاله صرفاً به معرفي آفات و حشرات مهم سالن هاي پرورش قارچ دكمه اي مي پردازيم و در مقالات بعدي به روش هاي مبارزه با آن ها پرداخته مي شود.
آفات به روش هاي زير به محصول آسيب مي رسانند:
- با جلوگيري از رشد ميسليوم ها در بستر رشد
- با توسعه سريع تر در بستر نسبت به ميسليوم هاي قارچ كه رقيب براي موادغذايي بستر محسوب مي شوند.
- با آسيب زدن به ميسيليوم هاي قارچ مثلاً تغذيه از ميسيليوم ها
- با آسيب زدن به خود قارچ ها مثلاً ايجاد تونل يا سوراخ در داخل اندام قارچ ها
به‌طوركلي آفات به سه دسته كنه‌ها، حشرات و نماتدها تقسيم مي‌شوند. خسارت آفات از مرحله بذرزني تا مرحله برداشت محصول وجود دارد. قارچ‌ها در يك محيط پوشيده، زيستگاه مناسبي براي آفات ايجاد مي‌كنند تا جايي كه آن‌ها از شرايط نامساعد محيطي محافظت مي‌شوند. علاوه بر اين درجه حرارت و رطوبت مطلوب در سالن‌هاي پرورش، شرايط را براي بيشترين فعاليت و افزايش جمعيت آفات فراهم مي‌كند؛ بنابراين اقدامات لازم جهت جلوگيري از ورود اين آفات به سالن‌هاي پرورش بايد انجام گيرد، اگرچه روش‌هاي شيميايي كنترل آفات بايد به‌عنوان قدم آخر در نظر گرفته شود.
۱- كنه ها Mites
كنه‌ها جانوراني ذره‌بيني و پوشيده از كرك هستند كه قادر به پرواز كردن نيستند. ۵۴ گونه از كنه‌ها در مناطق مختلف جهان گزارش‌شده است كه ۱۶ گونه از آن‌ها خسارت اقتصادي شديدي به سالن‌هاي پرورش قارچ وارد مي‌كنند. بهترين دما براي رشدشان دماي ۲۵ درجه سانتي‌گراد است و معمولاً از بذر و ميسيليوم هاي قارچ‌ها تغذيه مي‌كنند.
از آنجايي كه منجر به ازهم‌گسيختگي شبكه ميسيليومي مي‌شوند مي‌توانند عوامل بيماري‌زا را به‌راحتي منتقل كنند. كنه‌ها بر روي پايه و كلاهك فرورفتگي‌هايي ايجاد مي‌كنند كه گاهي حتي باعث قطع شدن پايه قارچ شده و كلاهك مي‌افتد. وجود كنه ها مي تواند نشانگر اين باشد كه پاستوريزاسيون به خوبي صورت نگرفته است. چهار خانواده مهم از كنه‌ها كه به قارچ‌هاي دكمه‌اي خسارت مي‌زنند عبارت‌اند از:
- كنه ريشه‌اي يا كنه كاه: به ريشه و ته قارچ آسيب مي‌زند.
- كنه ذره‌اي: كنه‌هايي كه دوستدار قارچ دكمه‌اي نيز ناميده مي‌شوند.
- كنه فلفل قرمزي: توده‌هاي قرمزرنگ بر قارچ و كمپوست ايجاد مي‌كنند. اين كنه معمولاً از تريكودرما تغذيه مي‌كند و آفت قارچ نيست و فقط بازارپسندي قارچ را كم مي‌كند ولي انتشار آلودگي‌ها مخصوصاً كپك سبز توسط اين كنه دور از انتظار نيست.
- كنه پابلند: به علت داشتن پاهاي دراز به اين نام معروف است.
كنه فلفل قرمزي
آسيب ناشي از كنه فلفل قرمزي
۲- حشرات
مگس ها و پشه ها معمولاً توسط بوي متصاعد شده از بسترها، قارچ ها و يا ميسيليوم جذب مي شوند. لاروهاي حشرات از ميسيليوم ها تغذيه نموده و تا رسيدن كامل محصول اين حشرات ۲-۳ نسل كامل را مي گذرانند و در هنگام باردهي قارچ تونل هايي در داخل كلاهك و ساقه حفر مي كنند. بافت هايي از قارچ كه مورد حمله ي حشرات قرار مي گيرند راحت تر و سريع تر دچار بيماري ها مي شوند.
حشرات معمولاً عامل انتقال بيماري‌ها نيز هستند. دوره زندگي آن‌ها ۳۰-۴۰ روز طول مي‌كشد بنابراين خيلي سريع تكثير مي‌شوند. جلوگيري از ورود حشرات به سالن‌هاي پرورش كار سختي است و هميشه وجود حشرات در سالن‌هاي پرورش قارچ دكمه‌اي امري طبيعي بوده است ولي جهت جلوگيري از تكثير و خسارت‌هاي آن‌ها نبايد نسبت به آن‌ها بي‌اهميت بود.
۱-۲- كك ها
كك‌ها از جمله حشرات هستند كه با ايجاد تونل در قارچ و با فضولات خود در سطح كلاهك منجر به كثيفي قارچ مي‌شوند. مگس‌ها و پشه‌ها، سياريدها، فوريدها از حشرات اصلي در قارچ دكمه‌اي هستند.
۲-۲- مگس هاي سياريد Sciarids
سياريدها به پشه‌هاي بزرگ نيز معروف‌اند كه باريك و سياه هستند و در تمام طول سال فعاليت دارند و معمولاً سريعاً به حشره‌كش‌ها مقاوم مي‌شوند. از آنجايي كه سياريدهاي بالغ داراي قدرت پرواز هستند به راحتي اسپور بيماري‌ها را منتقل مي‌كنند ولي لاروهاي اين حشرات به ميسيليوم ها و قارچ بالغ حمله مي‌كنند و لكه‌هاي قهوه‌اي رنگ بر سطح اندام قارچ ايجاد مي‌كنند. از طرفي با قطع شبكه ميسيليومي از ريسه دواني ميسيليوم ها در كمپوست جلوگيري مي‌كنند.
مگس سياريد
بر خلاف مگس هاي فوريد، كه آفات فصلي هستند، سياريد ها مي توانند در تمام طول سال در مزرعه قارچ حضور داشته باشند و يكي از دلايلي كه اين مگس ها به حشره كش ها مقاوم مي شوند، همين است.
لارو مگس سياريد
۳-۲- مگس هاي فوريد Phorids
فوريدها به مگس‌هاي قوزدار معروف‌اند كه پشتي خميده و رنگي قهوه‌اي دارند. در تابستان فعاليت دارند. لارو فوريدها از قارچ و ميسيليوم ها تغذيه مي‌كنند.
مگس فوريد
معمولاً جمعيت مگس ها در فصل تابستان و پاييز افزايش مي يابد. در طي اين فصول تكثير و مهاجرت مگس هاي فوريد به شدت زياد مي شود. اين مگس ها در در اطراف منابع روشنايي بسيار فعال هستند و مي توانند براي قارچ چين ها مزاحمت ايجاد كنند.
لارو مگس فوريد
۴-۲- مگس هاي سيسيد
سسيدها يا مگس‌هاي مازو با چشم غيرمسلح به‌سختي ديده مي‌شوند. معمولاً جذب نور مي‌شوند. اين خانواده هم به ميسيليوم هاي قارچ دكمه‌اي حمله مي‌كنند.
۳- نماتدها (كرم هاي حلقوي)
اين جانداران كرمي شكل هستند و با چشم غيرمسلح ديده نمي‌شوند. شرايط خيلي مرطوب مناسب ازدياد و تكثير اين جاندار است. نماتدها علاوه بر ميسيليوم ها به اندام بارده قارچ نيز حمله مي‌كنند. حضور نماتدها در بستر كشت نشان از كاهش عملكرد محصول است. منبع رايج نماتدها كاه و كاش گندم مرطوب، كودهاي حيواني، خاك‌پوششي، كمپوست هاي مصرف‌شده، آب آبياري و ابزار آلوده هست. در صورتي كه پاستوريزاسيون كمپوست به خوبي صورت نگرفته باشد و يا بر روي خاك پوششي آب زيادي ريخته شود، اين امكان وجود دارد كه نماتدها خسارت ايجاد كنند.
كمپوستي كه آلوده به نماتد شده است حالت خيس و فرورفته دارد و ميسيليوم ها و پين هدها از سفيد به سمت قهوه‌اي شدن متمايل مي‌شوند. نماتدهاي موجود در سالن‌هاي پرورش به دو دسته نماتدهاي ساپروفيت (تغذيه از مواد در حال پوسيدن) و نماتدهاي ميكوفيت (تغذيه از خود قارچ) تقسيم مي‌شوند.
- دوشنبه ۲۴ خرداد ۹۵ ۱۱:۲۵
- ۴۷ بازديد
- ۰ نظر